شناخت ابن بسام بر مبنای الذخیره فی محاسن اهل الجزیره

چکیده آندلس درقرن شش هجری قمری شاهد فروپاشی ملوک طوایف و آغاز حکومت مرابطین است. این دوره گرچه به واسطه نبود حکومتی مرکزی و قوی به شدت دست خوش ناآرامی ها و ناأمنی های سیاسی- نظامی بود، اما از جهت فرهنگی نقطه عطفی در تاریخ آندلس به شمار می آمد. ابن بسام شنترینی یکی از پرشمار عالمان این دوره تاریخی است که دوران حکومت مرابطین را نیز تجربه نمود و با تکیه بر دانش، تجربه و قدرت قلم خود کتاب الذخیره فی محاسن اهل الجزیره را تالیف کرد. او در ظاهر کتابی در ادبیات تالیف نمود اما با اضافه کردن قطعاتی از تاریخ آندلس به کار خود، زمینه شناخت وی در ابعاد مختلف فراهم شد. نخبه گرایی شدید و جهت گیری های خاص سیاسی و مذهبی او یکی از مهمترین ویژگی های او به شمار می رود. امیال و افکار سیاسی-مذهبی ابن بسام و واکنش هایی که در مقابل گروه های حاکم از خود نشان می دهد روشنگر شخصیت مستقل صاحب نظری است که به جایگاه مورد نظرش در اجتماع پراکنده آن روز نرسیده، لذا بررسی پراکندگی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوره ی ملوک الطوایفی اندلس را هدف قرار داده است. واژگان کلیدی: آندلس- ابن بسام- الذخیره- نخبه گرایی- خلافت- ملوک الطوایف آندلس